Toxoplasma gondii – pierwotniak, pasożytujący w różnych tkankach organizmu człowieka i wielu gatunków zwierząt.

Według WHO zarażenie dotyczy 1/3 ludności Świata. Powoduje u człowieka toksoplazmozę nabytą lub wrodzoną. Nabyta jest chorobą odzwierzęcą, natomiast do zakażenia człowiek- człowiek (wrodzona odmiana) dochodzi najczęściej poprzez łożysko (matka-płód).

Zarażenie człowieka następuje przede wszystkim przez jamę ustną – spożycie surowego lub niedogotowanego mięsa chorego zwierzęcia lub innego pokarmu (np. warzyw lub owoców) zakażonego jego kałem. Nabyte zarażenie może być także skutkiem przetoczenia krwi lub przeszczepu narządu. Po namnożeniu pasożyta w miejscu wniknięcia do organizmu jego formy mogą przy udziale krwi i limfy przedostawać się do odległych miejsc ustroju żywiciela. Prowadzi to do tworzenia się ognisk zapalnych oraz martwiczych w różnych tkankach (narządach) chorego.

Kot domowy odgrywa rolę w epidemiologii toksoplazmozy, ponieważ w jego układzie pokarmowym zachodzi cykl płciowy pasożyta, niemniej jednak w większości publikacji nie odnotowano wpływu posiadania kotów na ryzyko zachorowania.

Objawy:

• Powiększenie węzłów chłonnych
• W niektórych przypadkach podniesienie temperatury
• Zmęczenie i ogólne złe samopoczucie
• Bóle mięśniowe
• Zapalenie płuc
• Zapalenie mięśnia sercowego
• Zapalenie wątroby
• Zapalenia siatkówki i naczyniówki oka

Przebieg infekcji zależy od zjadliwości danego szczepu pierwotniaka oraz od właściwości osobniczych organizmu człowieka. Mało prawdopodobna jest infekcja pojedynczym pasożytem, ponieważ postacie pozakomórkowe pierwotniaka bardzo szybko wnikają do dalszych komórek żywiciela. Najczęściej przenoszą się do węzłów chłonnych, mięśni (także mięśnia sercowego), ośrodkowego układu nerwowego, rdzenia kręgowego oraz gałki ocznej.

Wrodzona postać choroby występuje u dzieci, których matki uległy zakażeniu w okresie ciąży. Klasyczny zespół objawów tj. wodogłowie, zapalenie siatkówki i naczyniówki, zaburzenia psychosomatyczne występuje jednak rzadko. Bardzo często dziecko rodzi się pozornie zdrowe, a skutki zarażenia ujawniają się dużo później – zaburzenia psychiczne, opóźnienie rozwoju i zmiany w gałce ocznej prowadzące nawet do ślepoty.

Diagnostyka toksoplazmozy opiera się głównie na wykrywaniu przeciwciał różnych klas we krwi. Jako uzupełnienie stosuje się badanie płynu mózgowo-rdzeniowego oraz badania obrazowe (badanie sonograficzne w okresie prenatalnym i postnatalnym, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny).

Niezależnie od lokalizacji pierwotniaka w organizmie możliwe jest jego wykrycie w badaniach biorezonansowych takich jak BICOM czy Vega Test.

Zwalczanie pasożyta jest utrudnione ze względu na znaczne jego rozprzestrzenianie wśród zwierząt domowych oraz dzikich, a także na odporność cyst na wpływ środowiska zewnętrznego. Aby zapobiegać zarażeniu należy zachowywać higienę osobistą, ostrożnie obchodzić się z odchodami zwierząt domowych oraz zawsze poddawać spożywane mięso wcześniejszej obróbce termicznej lub głębokiemu mrożeniu. Zapobieganie toksoplazmozie obejmuje także dokładne mycie warzyw i owoców zwłaszcza tych spożywanych na surowo, mycie rąk po kontakcie z glebą oraz dokładne wyparzanie kocich kuwet wrzątkiem.

Artykuł powstał na podstawie:

1. Zarys parazytologii lekarskiej; pod red. Rościsława Kadłubowskiego
2. Mikrobiologia lekarska; pod red. Piotra Heczko i Agaty Pietrzyk
3. Choroby zakaźne i pasożytnicze; Tom II; pod red. Janusza Cianciary i Jacka Juszczyka